O integracji sensorycznej słyszymy zazwyczaj w kontekście jej zaburzeń. Tymczasem nawet u zdrowych dzieci warto wspierać działanie systemu nerwowego i koordynację ruchową. W jaki sposób to robić? Przede wszystkim dostarczając dziecku zróżnicowanych doświadczeń zmysłowych. Pomocne mogą okazać się zabawki sensoryczne, które stymulują wzrok malucha, jego słuch, dotyk czy zmysł równowagi.

Co to jest integracja sensoryczna?

Najprościej mówiąc, integracja sensoryczna to zdolność do odbierania, gromadzenia i analizowania wrażeń, docierających z różnych zmysłów. Na podstawie tych doświadczeń, mózg tworzy odpowiednią do sytuacji reakcję adaptacyjną. Integracja sensoryczna kształtuje się już w okresie płodowym, a jej rozwój trwa do około siódmego roku życia. Jeśli proces przebiega prawidłowo, dziecko nie ma problemów z napięciem mięśniowym, koordynacją ruchową czy nauką nowych umiejętności. 

Czym się bawić, by wspierać prawidłowy rozwój sensoryczny?

Jest mnóstwo sposobów na wspieranie u dziecka prawidłowych procesów integracji sensorycznej. Większość zwykłych zabawek wykorzystanych w odpowiedni sposób można uznać za zabawki sensoryczne. Pomocne akcesoria odnajdziemy też w kuchni lub przygotujemy je samodzielnie w domu. W sklepach zaś znajdziemy gniotki, instrumenty, masy plastyczne, zabawki kontrastowe, układanki wspierające motorykę małą czy akcesoria sportowe. Jak stymulować nimi poszczególne zmysły?

Zmysł dotyku

• Gniotki

W przypadku starszych dzieci dobrze sprawdzają się tzw. gniotki. Najczęściej wykonane są z tworzywa sztucznego, które naprzemiennie rozciąga się i kurczy. Zabawki te przybierają różne formy – zwierzątek, piłeczek albo kulek z wypustkami lub specjalnymi włosami. Dziecko może je ściskać, ugniatać i próbować rozerwać, pobudzając w ten sposób układ nerwowy do sprawniejszego działania.

• Masa plastyczna

Podobną funkcję, jak w przypadku gniotków, spełnia masa plastyczna. Tutaj wybór jest ogromny: sprytna plastelina, masy odbijające się od podłoża, zmieniające kolor pod wpływem temperatury, wydające dźwięki, świecące w ciemności czy zupełnie niewidzialne. Ich ugniatanie rozwija dodatkowo motorykę małą, czyli usprawnia ruchy dłoni i palców. Wyćwiczone mięśnie sprzyjają natomiast nauce starannego pisania oraz poprawnego trzymania długopisu, ołówka czy nożyczek.

• Masa solna, kasza, ryż, piasek

Zabawki do stymulowania zmysłu dotyku można też zrobić samemu. Wystarczą materiały o różnych fakturach, masa solna, kasza, ryż, makarony czy zwykły piasek. Pozwalajmy dziecku dotykać różnych konsystencji, brudzić ręce w błocie, moczyć je
w kałużach, ugniatać ciasto czy wyciskać w dłoniach owoce.

• Zabawy z rodzicami

Aby stymulować zmysł dotyku, warto często przytulać swoje dziecko, głaskać je i bawić się w bliskim kontakcie fizycznym. W przypadku najmłodszych dzieci świetną okazją do tego są kąpiel i wieczorny masaż. Zawsze sprawdzajmy, jak nasze dziecko reaguje na dostarczane mu bodźce i starajmy się dostosować do wysyłanych przez nie sygnałów.

Zmysł słuchu

• Instrumenty muzyczne

Zmysł słuchu można rozwijać dzięki prostym instrumentom muzycznym. Mogą to być kolorowe dzwoneczki, drewniane kastaniety, trójkąty, marakasy, gwizdki czy harmonijki. Zachęcajmy dziecko do grania, wydawania cichych i głośnych dźwięków oraz powtarzania prostych rytmów. Muzyka pobudza układ nerwowy, pozytywnie wpływa na emocje, wzmacnia pamięć i wspiera rozwój intelektualny. Tworzenie lub słuchanie muzyki zachęca także do ruchu, a taniec stanowi świetne ćwiczenie stymulujące czucie głębokie.

• Świat wokół nas

Wsłuchujmy się w otaczający świat i wspólnie naśladujmy dźwięki wydawane przez zwierzęta, samochód czy drzewa. Pokażmy dziecku, jak brzmi stukanie w szklankę, butelkę, podłogę, drzwi czy stolik do karmienia. Wspólnie muzykowanie może odbywać się przy okazji codziennych czynności – gotowania, jedzenia posiłków, kąpieli czy sprzątania zabawek.

Zmysł wzroku

• Zabawki i książeczki o kontrastowych barwach

Zmysł wzroku stymulują wszystkie zabawki o kontrastowych barwach. Szczególnie polecane są niemowlętom, których oczy powoli przystosowują się do widzenia kolorów i kształtów. Na początku świetnie sprawdzą się biało-czarne lub czerwone karty z prostymi figurami. Z czasem można pokazywać dziecku bardziej skomplikowane wzory o mniej wyrazistych barwach.

• Kolorowe lampki

Jako zabawki stymulujące zmysł wzroku, można też potraktować świecące w ciemności, kolorowe lampki. Pamiętajmy jednak, aby ich światło nie było zbyt intensywne. Świetnie sprawdzają się lampki ledowe o różnych barwach, a także żelowe lub kalejdoskopowe.

• Cienie na ścianie

U starszych dzieci rozwój zmysłu wzroku wspieramy poprzez różne zabawy – na przykład wskazywanie kolorów czy szukanie wyróżniających się elementów. Możemy też bawić się latarkami, cieniami na ścianie i przy pomocy lusterka puszczać zajączki. Jeśli dodatkowo zachęcimy dziecko do układania palców na kształt zwierzątek lub przedmiotów, wesprzemy rozwój motoryki małej.

Zmysł równowagi i ruch

• Piłki do skakania

Zmysł równowagi można kształtować przy pomocy piłek czy przyrządów do skakania, platform do utrzymywania równowagi lub tradycyjnych skakanek. Jak z nich korzystać? Zachęcajmy dziecko do balansowania na dużych piłkach, proponujmy zabawy z rzucaniem do celu lub utrzymywaniem równowagi. Maluch rozwinie w ten sposób koordynację wzrokowo-ruchową i usprawni motorykę dużą.

• Podłoga i domowe przeszkody

W przypadku młodszych dzieci i niemowląt warto stworzyć im w domu bezpieczną przestrzeń do odkrywania świata. Kładźmy je na podłodze, pozwólmy wspinać się na łóżko, swobodnie przekręcać i dźwigać. Nie unikajmy także bujania, noszenia na rękach czy wspólnego tańca. Takie ćwiczenia to ważny wstęp do pobudzania zmysłu równowagi i czucia głębokiego.

 

źródło: www.dziecisawazne.pl