Co powinno zaniepokoić nauczyciela? Jakie sygnały ostrzegawcze mogą sugerować konieczność kontaktu ze specjalistą? Warto zwrócić uwagę na następujące trudności przejawiane przez dziecko:
- nieprawidłowy sposób oddychania – gdy dziecko oddycha przez usta;
- nieprawidłowe napięcie w obrębie twarzy i (lub) jamy ustnej – symptomem tego jest stale otwarta buzia dziecka lub np. bardzo zaciśnięte usta, wysunięty język;
- nieprawidłowy sposób jedzenia i picia, np.:
– z językiem wsuniętym między wały dziąsłowe, widocznym między wargami podczas jedzenia,
– z trudnościami w gryzieniu (nieumiejętność odgryzania i gryzienia),
– z trudnościami w połykaniu – gdy dziecko domaga się rozdrobnionego, papkowatego jedzenia, gdy się krztusi przy jedzeniu, gdy nie potrafi gryźć, żuć pokarmów,
– z wybiórczością jedzenia – gdy dziecko odmawia różnorodnego jedzenia, ma ściśle określony repertuar potraw,
– gdy zauważamy, że rodzice proponują dziecku korzystanie z butelki ze smokiem,
– gdy dziecko nie potrafi pić z kubeczka;
- wady zgryzu;
- brak komunikacji werbalnej lub bardzo ograniczony zasób słów, trudności w budowaniu prostych zdań;
- trudności w zrozumieniu komunikatów werbalnych, niewykonywanie poleceń;
- trudności w wysłuchaniu wierszyka, rymowanki, bajki, piosenki;
- brak umiejętności zadawania pytań;
- trudności w opowiedzeniu o treści słyszanego opowiadania, wierszyka, bajki;
- trudności związane ze słuchem;
- nieprawidłowa artykulacja głosek;
- trudności z płynną realizacją wypowiedzi;
- brak umiejętności naśladownictwa;
- brak wspólnego pola uwagi, działania;
- trudności w nawiązaniu dialogu opartego o zabawę, działanie;
- nieprawidłowości w zakresie rozwoju psychoruchowego.
Wszelkie nieprawidłowości w rozwoju dziecka powinny być dostrzeżone od pierwszych dni życia dziecka.
Jeśli zostały one zdiagnozowane, należy podjąć działania wspomagające rozwój dziecka. Gdy to nauczyciel na etapie edukacji przedszkolnej dostrzeże problemy dziecka, powinien zasugerować rodzicom konieczność konsultacji ze specjalistą.
Logopeda pracujący z dziećmi w przedszkolu lub w poradni psychologiczno-pedagogicznej powinien ocenić pojawiające się trudności w rozwoju dziecka i podjąć decyzję o rozpoczęciu terapii logopedycznej. W trakcie prowadzonej terapii powinien przekazać informacje rodzicom i nauczycielowi ze wskazaniami do codziennej pracy z dzieckiem.